Oprichter van de Stichting: Dick Swaab

Arts en hersenonderzoeker Dick Swaab (75 jaar) is 30 jaar directeur van het Nederlands Herseninstituut geweest (1975-2005) en richtte in 1985 de Nederlandse Hersenbank op. Hij leidt de onderzoeksgroep ‘Neuropsychiatrische stoornissen’, die onder andere de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson, depressie en zelfdoding onderzoekt.

“Het doel van de onderzoeksgroep is de oorzaak van hersenaandoeningen te leren begrijpen en zo te komen tot nieuwe behandelwijzen en medicatie. Hersenziekten komen veel voor en goed werkende behandelingen zijn er bijna niet. Onderzoek ernaar is daarom noodzakelijk. Om onderzoek te kunnen doen zijn twee dingen nodig: hersenen van mensen met en zonder hersenziekten en geld voor onderzoek. Vandaar ook dat de Stichting Vrienden van het Herseninstituut is opgericht om donaties aan het Herseninstituut en de Hersenbank mogelijk te maken.

Ziekte van Alzheimer

“De ziekte van Alzheimer komt voor bij 35% van de mensen. Maar als je onder de microscoop kijkt, is het eigenlijk bij de meeste mensen van boven de 75 jaar al begonnen. Dat levert dus een groot probleem op bij de vergrijzing van onze samenleving. Alzheimer was voor mij destijds dan ook de reden om de Nederlandse Hersenbank op te richten.
We onderzoeken nu hoe het komt dat sommige mensen beter bestand zijn tegen alzheimer en anderen de ziekte al vroeg krijgen. We hebben gevonden dat activatie van de hersenen alzheimer uitstelt. Dit principe hebben we ‘use it or lose it’ genoemd: je hersenen in goede conditie houden, door bijvoorbeeld tweetalig op te groeien, een veeleisende baan te hebben of op hoge leeftijd nog te schaken. Ook zijn we aan het kijken waarom vrouwen vaker alzheimer krijgen dan mannen. We hopen door deze vragen te beantwoorden, te weten te komen hoe we de ziekte kunnen uitstellen.”

Onderzoek naar depressie en zelfdoding

“Depressie is een van de meest voorkomende en ernstige hersenaandoeningen, vooral door het risico op zelfdoding. Vrouwen hebben meer kans op depressie en doen vaker een poging tot zelfdoding. Maar mannen doen vaker een geslaagde poging tot zelfdoding. Slechts de helft van de depressieve mensen reageert op de beschikbare geneesmiddelen. Sommige mensen zijn geneigd tot zelfdoding, anderen niet. In ons onderzoek zoeken we naar de moleculaire achtergrond van deze verschillen.
We zijn er erachter gekomen dat bij mensen met een depressie die tot zelfdoding zijn over gegaan, verschillende gebieden in de hersenschors sterk geactiveerd zijn. Sinds kort wordt ketamine voorgeschreven, een stof die deze activering tegengaat. En dat blijkt te werken.”

Parkinson onderzoek

“Ook in het onderzoek naar de ziekte van Parkinson hebben we flinke stappen gezet. Met proefdieronderzoek konden we aantonen dat door het remmen van een bepaalde receptor in de hersenen, het proces van parkinson werd stilgelegd. Nu proberen we in het vervolgonderzoek aan te tonen dat dit een nieuwe en veilige manier is om de ziekte van Parkinson te stoppen.”

Resultaten dankzij fundamenteel onderzoek

Er zijn inmiddels veel voorbeelden van resultaten die zijn bereikt dankzij het fundamentele onderzoek dat wordt gedaan op menselijk hersenweefsel. Zoals het principe van activering van hersenen om de ziekte van Alzheimer uit te stellen. We hebben door ons onderzoek ook bijgedragen aan wetswijzigingen voor transseksuele mensen en euthanasie bij dementie. Ook in de andere onderzoeksgroepen op het Nederlands Herseninstituut wordt onderzoek naar de werking van de hersenen en hersenenaandoeningen gedaan. Zij doen bijvoorbeeld onderzoek naar blindheid, compulsief gedrag, de ziekte Multiple Sclerose (MS), obesitas en suikerziekte, hoe mensen zien en onthouden, empathisch gedrag vertonen of het gebrek daaraan.

Belang van donaties voor de Stichting

Om hersenonderzoek mogelijk te maken is geld nodig. Daarom heeft Dick Swaab in 1986 de Stichting Vrienden van het Herseninstituut opgericht. Hij adviseert nog steeds het bestuur.
Het onderzoek draait op de donaties die de Stichting krijgt. Uw hulp is dus onmisbaar!
Wilt u ook hersenonderzoek mogelijk maken? Iedere donatie is van harte welkom.